تولید محتوای آموزشی

• تصمیم برای ساخت محتوای الکترونیکی مبتنی بر طرح آموزشی است.
• نوع کاربری و کاربران نهایی هر محتوای الکترونیکی در آموزش مجازی مشخص شده اند.
• امکان مشاوره آموزشی برای انتخاب قالب محتوا توسط تیم تولید محتوا یا کارشناس مسئول آموزش مجازی دانشکده وجود دارد.

2-انتخاب تیم تولید و عقد قرارداد

مسئولیت ساخت محتوای الکترونیکی بر عهده واحد آموزش مجازی است در صورتیکه محتواها توسط این واحد تهیه شده باشد در غیر این صورت بر عهده شخص تولید کننده محتوا ست .

3-انتخاب استاد و نحوه تعامل با استاد

دستورالعمل مدون برای انتخاب استاد دوره های مجازی :

در آموزش الکترونیکی، نام های مختلفی برای اساتید بسته به نقشی که ایفا می کنند وجود دارد: استاد، مشاور، راهنما، مشوق، هماهنگ کننده و نقش آنها می تواند بسیار متفاوت باشد.استاد یک دوره آموزش الکترونیکی مسئول سازماندهی دستور کار، به اشتراک گذاری دانش، ایجاد یک محیط محرک برای مشارکت دانشجویان، نظارت، پاسخ به سوالات و ارزیابی خواهد بود.

کارکردهای اصلی استادان در چارچوب آموزش الکترونیکی به شرح زیر است:

• برای آموزش الکترونیکی، استادان باید از ابزارهای موجود برای پویایی بیشتر دوره ها، با تشویق به استفاده از منابع و فعالیت های مختلف استفاده کنند: واحدهای سمعی و بصری، یا سایر روشهای عملی که به حفظ علاقه و تشویق به خودآموزی کمک می کند. . رایج ترین گزینه ها ابزارهایی مانند چت یا کنفرانس ویدیویی برای آموزش های مجازی هستند.
• استاد تفاوت های فردی در فرهنگ، زبان و وضعیت اجتماعی-اقتصادی دانشجویان خود را درک می کند و آنها را در آموزش برای ایجاد برنامه های یادگیری مجازی می گنجاند. استادان از این درک برای تطبیق محتوای طرح درس و ارائه آنها استفاده می کنند
• استاد به مفاهیم اصلی موضوعاتی که باید تدریس کند، با درک عمیقی از چگونگی قابلیت استفاده  و دسترسی به محتوا برای همه دانشجویان توجه می کند. با به کارگیری این استاندارد، استادان متعهد می شوند که در زمینه های محتوایی خود، در هر دو زمینه محلی و جهانی، به روز و مرتبط باشند.
• دانشجویان با رعایت معیارهایی که قبلا در هر یک از ماژول های برنامه درسی ذکر شده است، ارزیابی شوند. تصحیح و ارائه بازخورد با توجه به فعالیت انجام شده توسط دانشجویان برای انگیزه آنها و به عنوان راهی برای تأیید تسلط یا عدم تسلط بر دانش ضروری است.
• استاد می‌داند که چگونه مفاهیم مختلف را در محتوای آموزشی به کار ببرد و به هم متصل کند و از این درک برای درگیر کردن دانشجویان و کمک به آنها برای اعمال این مفاهیم در دنیای واقعی استفاده می کند. استادان همچنین از این مفهوم برای استخراج مطالب خارج از حوزه تمرکز خود استفاده می کنند
• استاد اهداف و استانداردهای برنامه درسی مورد نیاز دانشجویان خود را درک می کند و به طور مناسب از دانش حوزه های محتوا و مهارت های بین رشته ای برای برنامه ریزی یادگیری استفاده می کند که به هر دانشجو امکان می دهد به این اهداف و استانداردها دست یابد
• استاد آموزش الکترونیکی باید بخش عاطفی یادگیری را تقویت کنید تا دانشجویان از ابتدا تا انتهای دوره علاقه مند شوند و نگرش خوبی نسبت به یادگیری داشته باشند. برای انجام این کار، به عنوان مثال، توصیه می شود که اهداف دوره مشخص و جدول زمانی با مهلت های زمانی برای دانشجویان ارائه شود.
• اساتید فضایی برای بحث ایجاد کنند که منجر به بازتاب و به اشتراک گذاری ایده ها شود تا دانشجویان بتوانند در فرآیند یادگیری خود مشارکت کنند.
• ارائه بازخوردها هم به عنوان یادگیری و هم به عنوان پشتیبانی عمل می کند، که به آنها کمک می کند تا در طول فرآیند یادگیری احساس تنهایی نکنند
• نظارت بر پیشرفت، ایجاد انگیزه و اطمینان از تکمیل دوره آنلاین برای تمام اساتید ضروری است.
• استاد به یک سیستم مدیریت یادگیری یا مشابه دسترسی دارد و از آن استفاده می کند.
• استاد در طول مدت مجازی در مقابل دوربین قابل مشاهده شدن یا شنیدن است
• استاد به طور حرفه ای با فراگیران تعامل دارد.
• استاد اطلاعات و سوابق شخصی یادگیرنده را محرمانه نگه می دارد
• استاد محیط آموزشی امن را به حداکثر می رساند.
• منابع و محتواهای الکترونیکی  به طور موثر مدیریت می شوند
• استاد فراگیران را مورد ارزیابی منصفانه، معتبر قرار می دهد
• استاد از نظر فن آوری ماهر است و مراقب سلامت و ایمنی پنل کاربری خود و فراگیران است
• استاد هرگونه خطر درک شده یا واقعی را به مقامات آموزشی گزارش می دهد
• فرهنگ یادگیری الکترونیکی بر پایه احترام،  همکاری و ایمنی مشخص شود.اعتماد، و همکاری میان فراگیران تقویت شود تا محیطی را تجربه کنند که در آن ریسک پذیری ایمن باشد.

4-رعایت حق کپی رایت

شیوه نامه رعایت حق کپی رایت برای مواد آموزشی مورد استفاده در دروس آموزش مجازی :

محتوا در اینترنت در صورتی قابل کپی کردن است که یا دولتی باشد یا تاریخ کپی رایت آن منقضی شده باشد و یا صاحب وب‌سایت حق کپی‌رایت محتوا خود را لغو یا واگذار کرده باشد.

از قوانین حق کپی رایت ،قانون ترجمه و نشر آثار ،  قانون تجارت الکترونیک ایران و همچنین قانون حمایت از حقوق مولفین و مصنفین مجلس شورای اسلامی است. مرجع اجرایی این قوانین هم پلیس فتا است.

• قانون تجارت الکترونیک درباره‌ی کپی‌رایت محتوا(مصوب 1382)

قانون تجارت الکترونیک ایران در مبحث دوم فصل اول در ماده‌62 تحت عنوان” حمایت از حقوق مولف در بستر مبادلات الکترونیکی” به این مهم پرداخته است.

ماده 62- حق تکثیر، اجراء و توزیع (عرضه و نشر) آثار تحت حمایت قانون حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان مصوب 3/9/1348 و قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی مصوب 26/9/1352 و قانون حمایت از حقوق پدید آورندگان نرم افزارهای رایانه ای مصوب 4/10/1379، به صورت داده پیام منحصراً در اختیار مولف است. کلیه آثار و تالیفاتی که در قالب داده پیام می باشند، از جمله اطلاعات، نرم افزارها و برنامه های رایانه‌ای، ابزار و روش‌های رایانه‌ای و پایگاههای داده و همچنین حمایت از حقوق مالکیت‌های فکری در بستر مبادلات الکترونیکی شامل حق اختراع، حق طراحی، حق مولف، حقوق مرتبط با حق مولف، حمایت از پایگاه‌های داده، حمایت از نقشه مدارهای یکپارچه قطعات الکترونیکی و حمایت از اسرار تجاری، مشمول قوانین مذکور در این ماده و قانون ثبت علائم و اختراعات مصوب 1/4/1310 و آیین نامه اصلاحی اجرای قانون ثبت علائم تجارتی و اختراعات مصوب 14/4/1337 خواهد بود.

•  قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای(مصوب 1379)

قانون دیگر قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای مصوب ۱۳۷۹ است. در این قانون حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای شرح داده می‌شود. مطابق ماده‌ی ۱ این قانون، «حق نشر، عرضه، اجرا و حق بهره‌برداری مادی و معنوی از نرم‌افزارهای رایانه‌ای متعلق به پدیدآورنده‌ی آن است. نحوه‌ی تدوین و ارائه‌ی داده‌ها در محیط قابل پردازش رایانه‌ای نیز مشمول احکام نرم‌افزار خواهد بود.»

مطابق مطابق ماده‌ی ۳ این قانون، نام، عنوان و نشان ویژه‌ای که معرف نرم‌افزار است از حمایت این قانون برخوردار است و هیچ‌کس نمی‌تواند آنها را برای نرم‌افزار دیگری از همان نوع یا مانند آن به نحوی که القای شبهه نماید، استفاده کند. در ماده‌ی ۱۳ قانون به‌طور کلی ضمانت اجرای نقض حقوق مورد حمایت این قانون، علاوه بر جبران خسارت متضرر، حبس از نود و یک روز تا شش ماه و جزای نقدی از ده میلیون تا پنجاه میلیون ریال بیان شده است. همچنین مطابق ماده‌ی ۱۵ این قانون، جرایم مربوط به نقض حقوق مورد حمایت این قانون، از جرایم قابل گذشت است.

3. قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی (مصوب ۱۳۵۲)

ماده‌ی ۷ قانون مذکور بیان می‌کند که اشخاصی که عالماً و عامداً به نقض مواد ۱ تا ۳ قانون بپردازند و یا اشیای مذکور در ماده‌ی ۳ را که به‌طور غیرمجاز در خارج از کشور تهیه شده به کشور صادر یا وارد نمایند، علاوه بر تأدیه‌ی خسارت شاکی خصوصی به حبس از ۳ ماه تا ۱ سال محکوم می‌شوند.

مواد ۱ تا ۳ این قانون عبارت‌اند از:

ماده‌ی ۱: حق تکثیر یا تجدید چاپ و بهره‌برداری و نشر و پخش هر ترجمه‌ای با مترجم و یا وارث قانونی اوست. مدت استفاده از این حقوق که به ‌وارث منتقل می‌شود از تاریخ مرگ مترجم سی سال است. حقوق مذکور در این ماده قابل انتقال به غیر است و انتقال‌گیرنده از نظر استفاده از این حقوق قائم ‌مقام انتقال‌دهنده برای استفاده از بقیه‌ی مدت از این حق ‌خواهد بود. ذکر نام مترجم در تمام موارد استفاده الزامی است.

ماده‌ی ۲: تکثیر کتب و نشریات به همان زبان و شکلی که چاپ شده به قصد فروش یا بهره ‌برداری مادی از طریق افست یا عکسبرداری یا طرق مشابه‌ بدون اجازه‌ی صاحب حق ممنوع است.

ماده‌ی ۳: نسخه‌‌برداری یا ضبط یا تکثیر آثار صوتی که بر روی صفحه یا نوار یا هر وسیله‌ی دیگر ضبط شده است بدون اجازه‌ی صاحبان حق یا‌ تولیدکنندگان انحصاری یا قائم‌ مقام قانونی آنان برای فروش ممنوع است. حکم مذکور در این ماده شامل نسخه‌برداری یا ضبط یا تکثیر از برنامه‌های رادیو و تلویزیون یا هر گونه پخش دیگر نیز خواهد بود.

همچنین مانند قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان، جرایم موضوع این قانون توسط شخص حقوقی نیز قابل ارتکاب بوده (ماده‌ی ۸) و قابل گذشت نیز هستند (ماده‌ی ۱۲).

4. قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان (مصوب ۱۳۴۸)

فصل سوم و چهارم این قانون به‌ترتیب بیانگر حمایت‌های قانونی و مجازات نقض حقوق مالکیت ادبی و هنری است. ماده‌ی ۲۳ قانون مذکور بیان می‌کند که هرکس که قسمتی یا تمام اثر متعلق به دیگری را که مورد حمایت قانون است به نام خود یا به نام خود پدیدآورنده بدون اجازه او و یا عالماً عامداً به نام شخص دیگری غیر از پدیدآورنده‌ نشر، پخش و یا عرضه نماید به حبس تأدیبی از ۶ ماه تا ۳ سال محکوم خواهد شد. ماده‌ی ۲۴ در خصوص ترجمه بیان می‌کند که هرکس بدون اجازه ترجمه‌ی دیگری را به نام خود یا دیگری چاپ و پخش و نشر نماید به حبس تأدیبی از سه ماه تا یکسال محکوم می‌شود.

ماده‌ی ۲۵ بیان می‌کند که متخلفین از مواد زیر، به حبس تأدیبی از سه ماه تا یکسال محکوم می‌شوند:

‌ماده‌ی ۱۷: نام و عنوان و نشانه‌ی ویژه‌ای که معرف اثر است از حمایت این قانون برخوردار خواهد بود و هیچ کس نمی‌تواند آنها را برای اثر دیگری از‌ همان نوع یا مانند آن به ترتیبی که القاء شبهه کند به کار برد.

‌ماده‌ی ۱۸: انتقال‌گیرنده و ناشر و کسانی که طبق این قانون اجازه استفاده یا استناد یا اقتباس از اثری را به‌منظور انتفاع دارند باید نام پدیدآورنده را با‌ عنوان و نشانه‌ی ویژه‌ی معرف اثر همراه اثر یا روی نسخه‌ی اصلی یا نسخه‌های چاپی یا تکثیر شده به روش معمول و متداول اعلام و درج نمایند مگر اینکه‌ پدیدآورنده به ترتیب دیگری موافقت کرده باشد.

ماده‌ی ۱۹: هرگونه تغییر یا تحریف در اثرهای مورد حمایت این قانون و نشر آن بدون اجازه‌ی پدیدآورنده ممنوع است.

ماده‌ی ۲۰: چاپخانه‌ها و بنگاه‌های ضبط صوت و کارگاه‌ها و اشخاصی که به چاپ یا نشر یا پخش یا ضبط و یا تکثیر اثرهای مورد حمایت این قانون‌ می‌پردازند باید شماره‌ی دفعات چاپ و تعداد نسخه‌ی کتاب یا ضبط یا تکثیر یا پخش یا انتشار و شماره مسلسل روی صفحه‌ی موسیقی و صدا را بر تمام‌ نسخه‌هایی که پخش می‌شود با ذکر تاریخ و نام چاپخانه یا بنگاه و کارگاه مربوط بر حسب مورد درج نمایند.

همچنین در ماده‌ی ۲۸ قانون مذکور بیان شده است که اگر اشخاص حقوقی مانند شرکت‌ها مرتکب تخلف از این قانون شوند، علاوه بر تعقیب جزاییِ شخصِ حقیقیِ مسئول که جرم ناشی از تصمیم وی باشد، خسارات شاکی خصوصی از اموال شخص حقوقی جبران می‌شود و در صورت عدم تکافوی اموال شخص حقوقی، مابه‌التفاوت از اموال مرتکب جرم جبران می‌شود. همچنین مطابق ماده‌ی ۳۱ قانون، جرایم مصرح در این قانون، با شکایت شاکی خصوصی شروع و با گذشت وی موقوف می‌شود (جرم قابل گذشت).

ضمانت اجرای نقض حقوق مولفین(سمعی و بصری)

در زمینه‌ی ضمانت اجرای نقض حق مؤلف، قوانین دیگری ازجمله قانون نحوه‌ی مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت‌های غیرمجاز می‌نمایند (مصوب ۱۳۸۶) نیز وجود دارد. در این قانون برای فعالیت غیر مجاز در زمینه‌ی تولید و تکثیر آثار سمعی و بصری ضمانت اجراهای متنوعی ازجمله لزوم جبران خسارت زیان‌دیده، حبس و جزای نقدی در نظر گرفته شده است. ازجمله جرایم مصرح در این قانون، معرفی آثار سمعی و بصری غیرمجاز به‌جای آثار مجاز، تکثیر بدون مجوز آثار مجاز، فعالیت تجاری در زمینه‌ی تولید، توزیع، تکثیر و عرضه‌ی آثار، نوارها و لوح‌های فشرده‌ی صوتی و تصویری بدون مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تکثیر و توزیع عمده‌ی آثار سمعی و بصری مستهجن، تهیه و توزیع و تکثیرکنندگان نوارها، دیسکت‌ها و لوح‌های فشرده‌ی شو و نمایش‌های مبتذل (مواد ۱، ۲ و ۳ قانون مذکور) می‌باشد. همچنین مطابق ماده‌ی ۱۱ این قانون رسیدگی به جرایم مشروحه موضوع این قانون در صلاحیت دادگاه‌های انقلاب است.

در قوانین ایران مجازات نقض حقوق مالکیت ادبی و هنری به‌صورت یکپارچه در نظر گرفته نشده است و قوانین متعددی در این زمینه وجود دارند. ولی در لایحه‌ی جامع حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط به‌صورت یکپارچه به بحث ضمانت اجراهای نقض حقوق مالکیت ادبی و هنری پرداخته شده که البته هنوز به تصویب نرسیده است. همچنین ایران عضو هیچ یک از کنوانسیون‌های بین‌المللی مربوط به حق مؤلف نیست و به «موافقتنامه‌ی تریپس» نیز نپیوسته است. به همین علت آثار پدیدآمده در ایران به‌وسیله‌ی افراد مقیم ایران در کشورهای دیگر محافظت نمی‌شوند.

• تهیه سناریوی تولید محتوای الکترونیکی

برای تهیه سناریوی تولید محتوای الکترونیکی، استاد درس با تیم تولید محتوا در صورت نیاز به هماهنگی و تبادل نظر می پردازد .تیم تولید محتوا شامل کارشناسان تولید محتوای الکترونیک هستند که وظیفه تهیه محتوا را بر اساس تجهیزات مرتبط برعهده دارند .این تیم ابتدا مطالب را از استاد گرفته و با استفاده از تجهیزات و نرم افزار هایی مانند فتوشاپ، پریمیر، آتوپلی مدیا،کو آرا، کامتازیا، تری دی مکس، افتر افکت،استوری لاین و  جئو جبرا محتوای الکترونیک قابل استفاده در سامانه های آموزش مجازی، در قالب های مختلف تهیه می کنند.اساتید در صورت داشتن آگاهی کافی به تنهایی قادر به ساخت این محتواها خواهند بود.برای آگاهی بیشتر اساتید ، برخی فایل های اموزشی در تهیه مدیاها روی پرتال دانشکده قرار گرفته است.

برای تهیه محتوای الکترونیکی توجه به موارد زیر ضروری است:

• تناسب محتوا با اهداف دوره،
• بهره برداري از امكانات چندرسانه اي و فناوريهاي نوين،
• استاندارد بودن محتواي الكترونيكي،
• تناسب محتوا با زمان برگزاري دوره،
• بكارگيري روشها و فنون متنوع آموزش الكترونيكي،
• سازماندهي منطقي منابع و مواد درسي،
• خدمات راهنمايي و مشاوره،
• قا بليت پاسخگويي

• تولید مدیای الکترونیکی محتوای درس

در سامانه آموزشی نوید ، استفاده از مدیای تعریف شده (متن-تصویر ثابت- فیلم –صدا و انیمیشن ) در تولید محتوای الکترونیکی درس وجود دارد

دستور العمل فنی مشخص برای تولید و تبدیل و استفاده از مدیای اولیه به شرح زیر است :

• مطالب با استفاده از نرم افزارهایی مانند فتوشاپ، پریمیر، آتوپلی مدیا،کو آرا، کامتازیا، تری دی مکس، افتر افکت،استوری لاین و  جئو جبرا تهیه شود
• مطالب در قالب فایل های مدیا در سامانه اموزش مجازی قابل بارگذاری باشد
• قبل از بارگذاری، فایل ها از نظر فنی و عملکرد صحیح ، بررسی شوند
• فایل های مدیا از نظر امنیت داده ها بررسی شوند.
• فایل های مدیا قابلیت به روز رسانی و ارتقا داشته باشند
• حجم فایل های ایجاد شده متناسب با محیط کاربری باشد
• نسخه های بک آپ و پشتیبان این فایل ها نزد تولید کننده موجود باشد
• قوانین تکثیر و کپی رایت در آنها اعمال و به کاربران نهایی آنها توضیح داده شود
• مدیای نسخه مادر با کیفیت بالا ، تهیه و از آن نسخه پشتیبان تهیه گردد
• برای تهیه مدیا به موضوع درس و نحوه ایجاد جذابیت برای افزایش کارآیی در یادگیری آموزش مجازی توجه کافی شود همچنین به موارد زیر دقت شود:
• تناسب محتوا با اهداف دوره، بهره برداري از امكانات چندرسانه اي و فناوريهاي نوين، استاندارد بودن محتواي الكترونيكي، تناسب محتوا با زمان برگزاري دوره، بكارگيري روشها و فنون متنوع آموزش الكترونيكي، سازماندهي منطقي منابع و مواد درسي، خدمات راهنمايي و مشاوره، قا بليت پاسخگويي.

• تولید محتوای الکترونیکی برای سامانه های مختلف
• تهیه مدیای الکترونیکی ، سازگار با اکثر سامانه های LMS  باشد
• اساتید حین تهیه مدیا به نحوه خروجی و ذخیره فایل های تولید شده دقت داشته باشند
• از کارشناسان بخش فن آوری اطلاعات در این مورد کمک بگیرند.

• بارگذاری ، تست و ارزیابی محتوای الکترونیکی ساخته شده
• سامانه های مورد استفاده برای ارائه محتواها به کاربران نهایی با توجه به نوع فایل های مدیای تهیه شده مشخص خواهند شد.
• نسخه نهایی محتواها بر اساس استاندارد توافقی قابل تست وارزیابی خواهد بود
• راهنمای استفاده از محتوای الکترونیکی تولید شده می تواند برای دانشجویان به دو طریق صورت پذیرد اول از طریق ارسال ایمیل یا پیام در رسانه های پیام رسان مانند واتساپ دوم از طریق پنل کاربری در سامانه نوید در بخش محتواها و منابع یا بخش گفتگوها و پیام ها.